Pijaca "Svetog Andreje" iliti "Velika pijaca"
Prva pijaca u Beogradu pod imenom pijaca "Svetog Andreje", u narodu poznata i kao "Velika pijaca", nastala je 1824.god. pored tadašnjeg turskog groblja , koje se tu zadržalo sve do šezdesetih godina 19.veka. a kasnije je premeštena ispred Kapetan Mišinog zdanja, koje je podignuto 1863.g.
Do tada su seljaci svoje proizvode donosili na prilazima gradu, koje su turski vojnici prinudno otkupljivali od seljaka i onda po dosta višim cenama preprodavali u gradu.
„Za ovo Toržište“ kako su beogradski knezovi drugi dan po savetovanju pisali knezu Milošu Obrenoviću, „izabraše mesto na Kalemegdanu od Menzulane do puta Stambolkapijskoga, pokraj dućana Nauma Ička“. Kako su zaključili da je otvaranje pijace veoma korisno, knezovi su zatražili od Miloša Obrenovića dozvolu da pismeno obaveste starešine knežija u beogradskoj okolini „da obznane ljudima u svojoj knežini za ovu uredbu kako je svakome slobodno i mirno što ima na prodaju u varoš na ovaj torg donijeti i svoje dobro prodavati. Na osmotrenije ovoga dela, da uredno i mirno ide, naređeni su za sad, dve bakalbaše – jedan Turčin i jedan Srbin“. Rešavajući da otvori „pazarište ili toržište“ na Kalemegdanu, beogradski vezir je istovremeno zabranio tobdžijama i drugima da ne smeju namirnice „iza kapija i u varoši po sokacima prekupljivati od seljaka, no svaki na toržištu da kupuje i koji što za prodaju nosi, da nosi na Toržište“.
Tako je u centru društvenog života, u blizini puta za Stambol, nikla prva beogradska pijaca.
Na pijacu je prema dogovoru, svako mogao izneti svoja dobra i proizvode, pa je Velika pijaca uskoro postala glavno mesto za pazar u Beogradu.
Tu je bila i mnogima omiljena i na daleko čuvena kafana "kod Raića Junaka Srbskog", poznata po tome što je već oko 1860. god. prva u Beogradu nudila do tada nepoznat leskovački izum - ćevapčiće.
 |
| Oglas za Raićevu kafanu |
A, evo kako je Branislav Nušic opisao pojavu zvanu - ćevapčić, u Beogradu:
-"Kafana Raić znana je i po tome što su se tu prvi put počeli kultivisati ćevapčići. Biće tako šezdesetih godina, oni su prvi put stigli iz Leskovca u Beograd i odmah se odomaćili tu, u kafani Raić.
Kako je pijačna publika bila pouzdan njihov potrošač, ubrzo se ta industrija ćevapčića razmnožila, te se oko kafane Rajić pootvarao čitav niz malih ćevabdžinica koje i danas, samo kao nešto renovirane, postoje. Od svih je najznamenitija ona Živka ćevabdžije, koja i danas postoji u suterenu zgrade u kojoj je hotel Makedonija".
 |
| hotel "Makedonija" |
Nakon odlaska Turaka iz Beograda, 1867 god. nekoliko godina kasnije, arhitekta i profesor Velike skole g. Emilijan Joksimović, predlaže izmeštanje pijace.
Njegova zamisao nije ostvarena u potpunosti pa je samo deo prostora oko pijace pretvoreno u park, dok je Velika pijaca, radila sve do 1926.g. kada je zatvorena.
Kada je uklonjena Velika pijaca, ceo prostor je pretvoren u park u kojem je još 1897. podignut spomenik Josifu Pančiću, a 1930. je, sa ulaza u Kalemegdan ovamo prenet, spomenik Dositeju Obradoviću.
Nekada se u parku nalazila i česma podignuta u čast Kralja Aleksandra Obrenovića.
 |
| kafana "Imperijal" |
Pre Prvog svetskog rata kod Velike pijace su se nalazila dva poznata beogradska hotela: „Makedonija“ na uglu ulice Vase Čarapica i Studentskog trga i
„Imperijal“ pored Kapetan Mišinog zdanja.
Na uglu Studentskog trga i Uzun Mirkove ulice postojala je poznata kafana „Ujedinjenje" i srušena je 1935.god.
 |
| pivnica "Ujedinjenje" |
Prva pijaca koja se pored Velike pijace pominje u istorijskim izvorima bila je pijaca na Zelenom vencu. Najranija vest o njenom postojanju nalazi se u žalbi nekolicine abadžija koji su tvrdili 1847. godine jednom istražnom poverenstvu da u njihovoj, Abadžiskoj čaršiji, sagrađenoj na inicijativu kneza Miloša Obrenovića ima 17 praznih dućana i da se oni ne mogu nikom izdati pod kiriju stoga što abadžije „u njima neće da sede, što su od Zelenog venca jako udaljeni, pa time i od pazara“.
Na osnovu toga, moglo bi se zaključiti da je na Zelenom vencu već 1847.
godine bila pijaca – pazar.
Na jednom planu Beograda iz 1878. godine označen je slobodan prostor današnje pijace Zeleni venac kao trg. Poslednji put u do sada poznatim izvorima pominje se ova pijaca 10. aprila 1885. godine, kada je uprava varoši Beograda rešila da u gradu bude stalnih fijakerskih stanica, među kojima je jedna „na pijaci Zelenog venca“. Kasnije je Zeleni venac smatran za zelenu površinu, i prema sećanju Predraga Milojevića, bio je početkom 20. veka stvarno „zelen – i sav zarastao u korov“, pa su se tamo deca iz okolnih ulica igrala hajduka i žandara.
Sadašnja pijaca na Zelenom vencu otvorena je 1. oktobra 1926.
Na osnovu toga, moglo bi se zaključiti da je na Zelenom vencu već 1847.
godine bila pijaca – pazar.
 |
| kafana "Zeleni venac" |
Sadašnja pijaca na Zelenom vencu otvorena je 1. oktobra 1926.
0 коментара:
Постави коментар
Hvala na Vasem misljenju