Istina, malo koji Beorgađanin zna precizan broj, niti može tačno da nabroji brda na kojima žive njegovi sugrađani. Neravan teren, ali i burna istorija i smena različitih vladara odneli su u zaborav nazive koje su nekada nosila beogradska uzvišenja, pa danas čak ni istoričari i hroničari, ne mogu sa sigurnošću da tvrde kako su nastajala neka od njihovih imena.
Blago Beogradu jer ima čime da se ponosi i diči, pogotovu brojnošću svojih brda i podbrđa. Priroda je bila izdašna prema njemu za razliku od drugih gradova koji ih imaju znatno manje, pružajući tako lepe vidike i poglede na okolinu, svojim stanovnicima.
Banovo brdo
Banjičko brdo (Banjica)
Belo brdo
Veliko brdo
Vodičko brdo
Vračarsko brdo (Vračar)
Glumčevo brdo
Erino brdo
Žuto brdo
Zvezdarsko brdo (Zvezdara)
Julino brdo
Kalemegdansko brdo (Kalemegdan)
Kanarevo brdo
Labudovo brdo
Lekino brdo (Pašino brdo)
Belo brdo
Veliko brdo
Vodičko brdo
Vračarsko brdo (Vračar)
Glumčevo brdo
Erino brdo
Žuto brdo
Zvezdarsko brdo (Zvezdara)
Julino brdo
Kalemegdansko brdo (Kalemegdan)
Kanarevo brdo
Labudovo brdo
Lekino brdo (Pašino brdo)
Lisasto brdoLozovičko brdo
Maleško brdo
Milićevo brdo
Mitrovo brdo Moračko brdo
Nikino brdo
Orlovo brdo
Petlovo brdo
Stanovačko brdo
Starac-Vasino brdo
Stojčino brdo
Topčidersko brdo (Topčider)
Ćurtovo brdo
- Banovo brdo- Prostor iznad Makiša, koji se u kartama austrijskog porekla sa početka XIX veka, naziva Repiško brdo, kasnije Ordija ili Golo brdo, početkom sledećeg stoleća dobija naziv po Matiji Banu, Srbinu rođenom 1818. godine u Petrovom selu, kraj Dubrovnika. On se, prema podacima iz knjige Marinka Paunovića “Beograd – večiti grad”, doselio u Beograd i 1861. godine “podneo molbu Beogradskoj opštini da mu se proda zemljište na brdu daleko izvan Beograda, da tamo sagradi lep i prostran letnjikovac u srpskom stilu”. Pre toga ovo mesto su Turci zvali Ordija, što je bilo ime za veću vojnu jedinicu, dok su ga Srbi zvali i Golo brdo. Po njemu se ceo kraj u početku nazivao Banovac, a posle njegove smrti 1903. godine: Banovo brdo. Najviša tačka ovog uzvišenja je u ulici Kneza Višeslava, na 216,68 metara nadmorske visine.
Kanarevo brdo, nekada Goljino brdo, počelo je da se izgrađuje između dva svetska rata. U “Detaljnom urbanističkom planu za Košutnjak i Dedinje” iz 1984. godine, piše da je: Kanarevo brdo teren na kojem je krajem treće decenije našeg veka, podignuta ‘Prva železnička kolonija’“. Ona se nalazi na periferiji imanja Đorđa Kanare, rentijera, po čijem je imenu nazvano i obližnje, Kanarevo brdo. S ostalih strana, severne i severoistočne, teren je bio prirodno oivičen prugom Beogad – Požarevac i naglom strminom prema Dedinju. Sve do podizanja železničke kolonije ovo područje bilo je nenastanjeno.
Prema podacima iz prethodna dva veka, kao i onim iz knjige Riste Nikolića “Okolina Beograda”, objavljene 1903. godine, Banjica je na kartama bila upisana kao breg. Tamo piše da se: “iz poznijeg vremena zna, na primer, da je na banjičkom brdu bilo mesto gde su Rimljani spaljivali mrtve u III veku nove ere”. Oznaka da je to brdo – nema, mada je visina Banjice 198 metara nadmorske visine. Naselje Banjica dobilo je ime po potoku pokraj koga se izgrađivalo.
U međuvremenu je dobilo kraći naziv Dedinje. Tamo su, pre Drugog svetskog rata, kuće i letnjikovce podigli viđeni i ugledni trgovci, političari i ministri
.
Milićevo brdo između Višnjice i Slanaca zabeleženo je i na kartama iz prošlog veka. Spominje se u knjizi Riste Nikolića, objavljenoj 1903. godine. Osim pomena imena nikakvih drugih podataka nema. Brdo je, inače, visoko 279 metara.
O Mitrovom i Glumčevom brdu nema nijednog objašnjenja u knjigama. Očigledno zato što su naselja na njima podignuta, skorašnjeg porekla. Ni današnji hroničari, profesori Univerziteta i poznavaoci istorije Beograda ne mogu da objasne otkud imena ovih brda.
Na karti Beograda iz 1925. godine zapisano je da se Stojčino brdo nalazi negde na pola puta od Konjarnika prema Malom Mokrom Lugu. Njegova visina je tačno 253 metra. Po kome je ovo brdo dobilo ime ostaje da se razjasni. Kao što treba da se objasni poreklo imena Orlovog brda. Njegova visina je 266 metara. Na otprilike istom geografskom odredištu – današnjoj okolini Mirijeva – nalazi se i Ćurtovo brdo.
Pašino brdo. Dobilo je naziv u vreme Prvog srpskog ustanka, preciznije posle ubistva Sulejman-paše, beogradskog vezira, 1807. godine. On je, napuštajući Beograd sa celom svojom pratnjom, naslućujući namere ustanika, hteo da zavara trag. Umesto da krene Carigradskim, on se zaputio Kragujevačkim drugom, a zatim jednim poprečnim putem preko brda koje je bilo pod retkom šumaricom, želeći da izbije na Carigradski put, ali Karađorđevi ustanici su ga pratili, a kad je došao do nekog istočnika ubili su i njega i njegovu pratnju. Brdo kojim je hodio paša nazvano je Pašino brdo, a izvorište Pašina česma.
Senjak je bio izletište starih Beograđana. Tamo su se, tokom letnjih žega dobrostojeći sklanjali u senke, pa odatle naziv Senjak. Sa druge strane, pretpostavlja se da je Straževica dobila ime po nekoj od bezbrojnih straža u vreme srpsko-turskih sukoba.
Preciznih podataka o Erinom brdu, visokom 280 metara, koje se nalazi iznad Grocke, nema. Kao što nema ni zanimljivosti o Golom brdu, visina 248 metara, koje se proteglo između Velikog Mokrog Luga i Kumodraža. Ni Veliko brdo, visina 201 metar, nije zavredilo pažnju hroničara. Sasvim je mogućno po veličini kao što se pretpostavlja da je Belo brdo na visini od 252 metra iznad Ritopeka, zračilo nekom belinom, valjda zato jer je ovo Beli - Grad.
Milićevo brdo između Višnjice i Slanaca zabeleženo je i na kartama iz prošlog veka. Spominje se u knjizi Riste Nikolića, objavljenoj 1903. godine. Osim pomena imena nikakvih drugih podataka nema. Brdo je, inače, visoko 279 metara.O Mitrovom i Glumčevom brdu nema nijednog objašnjenja u knjigama. Očigledno zato što su naselja na njima podignuta, skorašnjeg porekla. Ni današnji hroničari, profesori Univerziteta i poznavaoci istorije Beograda ne mogu da objasne otkud imena ovih brda.
Za Maleško brdo koje može da se nađe na kartama s početka XX veka, isto tako nema podataka. Nalazi se u stvari na padini Vračarskog visa, iznad današnje raskrsnice “Mostar”, preko puta beogradske pivare. Na njemu se nalaze nova zdanja i nekoliko bolnica.
Sa platoa spomenika Neznanom junaku na Avali vidi se Vodičko brdo. Između Vinče i Ritopeka proteglo se Starac-Vasino brdo, na visini od 209 metara. O Stanovačkom brdu između Višnjice i sela Slanci nema drugih podataka osim pomena na karti iz 1906. godine. Kao što nema pomena ni o Lisastom brdu iznad sela Leštana, zatim o Lozovičkom brdu koje se nalazi nedaleko od Boleča na visini od 209 metara i Moračkom brdu koje susrećemo ispred Umke ako idemo iz Beograda.
Pašino brdo. Dobilo je naziv u vreme Prvog srpskog ustanka, preciznije posle ubistva Sulejman-paše, beogradskog vezira, 1807. godine. On je, napuštajući Beograd sa celom svojom pratnjom, naslućujući namere ustanika, hteo da zavara trag. Umesto da krene Carigradskim, on se zaputio Kragujevačkim drugom, a zatim jednim poprečnim putem preko brda koje je bilo pod retkom šumaricom, želeći da izbije na Carigradski put, ali Karađorđevi ustanici su ga pratili, a kad je došao do nekog istočnika ubili su i njega i njegovu pratnju. Brdo kojim je hodio paša nazvano je Pašino brdo, a izvorište Pašina česma.Senjak je bio izletište starih Beograđana. Tamo su se, tokom letnjih žega dobrostojeći sklanjali u senke, pa odatle naziv Senjak. Sa druge strane, pretpostavlja se da je Straževica dobila ime po nekoj od bezbrojnih straža u vreme srpsko-turskih sukoba.
CONVERSATION