Kako su beogradska naselja i delovi grada, dobila imena i šta znače
Centralni delovi Beograda, kao i bliža i dalja predgrađa, vekovima su na neobične načine dobijali imena.
Zelenom vencu dato je ime po kafani, Karaburmi po stratištu, a Konjarniku po mongolskim konjima.
Singidunum, Beligradion, Alba Greka, Vajsenburg i Fehervar - sve su to nazivi za današnji srpski glavni grad Beograd. Od Kelta do danas, različite civilizacije su vladale našim gradom. Prirodno je da i nazivi pojedinih beogradskih delova imaju najrazličitije poreklo.
Neka mesta u prestonici nose imena srpskog porekla, ali je značajan broj i onih koja su plod viševekovne turske vladavine.
Tako je Dorćol turski naziv za ukrštanje ulica, odnosno sastajanje četiri puta. A odnosilo se baš na raskrsnicu današnjih ulica Cara Dušana i Dubrovačke.Na mestu gde je vožd Karađorđe Petrović imao svoj štab na početku Prvog srpskog ustanka danas se nalazi Voždovac. Vođeni tradicijom, Beograđani su 1904. prvom naselju koje je tu nastalo dali ime po Karađorđu. Nastao je između dva svetska rata.
Palilula se s kraja 18. i početka 19. veka nalazila se na petnestak minuta od grada. Postoje dve verzije kako je dobila ime. Po prvoj varijanti tu su se nalazile ciglane i postrojenja za preradu gline, a dimnjaci na objektima gde se glina pekla bili su u obliku lula.
Čukarica se zove po drumskoj mehani Stojka Čukare.
Na Petlovom brdu su siromašni Srbi sakrivali kokoške od Turaka, a ovi kad su čuli kukurikanje petlova, dali su ime celom kraju. Po životinjskoj vrsti još jedan deo grada dobio je ime. To je Rakovica. U tamošnjim potocima i Rakovičkoj reci, kao najvećoj, uvek je bilo rakova i po njima je stigao i naziv celog sela. U pomenutoj rečici, sada jednom od najvećih zagađivača Save, rakova je bilo sve do šezdesetih godina prošlog veka. Zglavkare cenjenog mesa oterali su otrovi novootvorenih fabrika u beogradskom predgrađu.
Crveni krst je dobio ime po krstu, koji je 1847. godine na ovo mesto postavio knjigovezac Grigorije Vozarević, a bio je obojen crvenom bojom.
Druga teorija o imenu ovog kvarta kaže da je oko već pomenutog potoka raslo cveće ljubičastih cvetova. Ova biljka opet, gle čuda, ima tursko ime i zove se čubar.
Deo u ataru Pinosave imao je "nečasno" ime Pariguz, posle zasede koje su Srbi napravili Turcima u Karađorđevo vreme. Legenda kaže da su dobili podosta sačme koja im je završila u stražnjicama, pa otuda takvo ime.
Savski venac, samo ime kaže, naziv je dobio asociran vencem koji ide uz Savu. On se kreće od rakovičkog potoka do Brankovog mosta i činio je deo zapadnog Vračara.
Najveća gradska opština dugo se nazivalaVračar. Ona je zauzimala kružni tok od Karaburme do ušća rakovičke reke kod današnje Mostarske petlje.
Tadašnji Vračar delio se na istočni koji je obuhvatao današnju vračarsku opštinu, kao i Zvezdaru. Zapadnom Vračaru pripadala je i teritorija današnjeg Savskog venca.
A kako je Vračar dobio ime. U 16. i 17. veku taj prostor bio je hrišćanskka mehala van grada, a muslimanski živalj je za hrišćane verovao da “vračaju”. Postoje neke priče da je ime dobio i pojunaku-neverniku čije je ime bilo Vračar, a koji je na tom mestu imao svoju kolibu.
Zvezdara je ime dobila po prvom opservatorijumu sa zvezdarnicom. Naime, 1887. godine astronom Milan Nedeljković osnovao je opservatorijum s prvom zvezdarnicom u Srbiji.
Kraj oko današnje Botaničke bašte zvao se i Jevremovac, po bratu kneza Miloša čije je ovo imanje nekada bilo. Kralj Milan, njegov unuk, dao je nalog da se ovo mesto prozove po dedi.
A "Englezovac" je deo iznad Slavije, koji su naši preci u zabludi nazvali po Škotu Mekenziju.
Cvetni trg. Već u prvoj polovini XIX veka prostor između današnjih ulica kralja Milana, Njegoševe i Svetozara Markovića je nazivan Cvetnom pijacom. Interesantno je da od cveća nije bilo ni traga. Naime 1843. je Komisija za deljenje placeva donela samo odluku o imenu i nameni. Umesto cveća i pijace tu se prostirala hrastova šuma. Čitav kraj je, kao i ostali delovi Vračara bio nenaseljen. Tu je kao svedok istorije ostao hrast star oko 220 godina. Ispod šume su se nalazila vežbališta konjičkog eskadrona. Danas je na tom mestu park Manjež.
Ime naselja Konjarnik ima posebno neobično poreklo. U tom, nekada dalekom delu predgrađa
današnjeg grada, živeli su Kalmici, mongolsko pleme, koje se ovde naselilo. Ostalo je zabeleženo da su gajili i čuvali konje i dresirali ih da bi udovoljili prohtevima različitih kupaca...
Košutnjak je nekada bilo zatvoreno lovište Obrenovića u kojem je u to vreme bilo divljači u izobilju, pa otud naziv po košutama. Od 1903. godine lovište je otvoreno za javnost.
Lešće je bilo prepuno stabala lešnika, pa je zapisano: "Bilo je mnogo lijesaka, koje su sasečene onda kad je krčeno, ali ih je još mnogo ostalo".
Mostar je deo grada u blizini današnje pivare BIP. Tu se Mokroluška reka ulivala u Savu, praveći "baru Veneciju", koja se prostirala duž današnje železničke i autobuske stanice.
Deo grada na Zvezdari nosi naziv Đeram po bunaru, odnosno đermu koji se nalazio u ovom delu grada,
Zeleni venac dobio je ime po nazivu kafane, koju je držala izvesna Nemica. Kafana je imala baštu sa nacrtanim zelenim vencem, po kojem je ceo kraj dobio ime.
Kraj oko današnje Botaničke bašte zvao se i Jevremovac, po bratu kneza Miloša čije je ovo imanje nekada bilo. Kralj Milan, njegov unuk, dao je nalog da se ovo mesto prozove po dedi.Cvetni trg. Već u prvoj polovini XIX veka prostor između današnjih ulica kralja Milana, Njegoševe i Svetozara Markovića je nazivan Cvetnom pijacom. Interesantno je da od cveća nije bilo ni traga. Naime 1843. je Komisija za deljenje placeva donela samo odluku o imenu i nameni. Umesto cveća i pijace tu se prostirala hrastova šuma. Čitav kraj je, kao i ostali delovi Vračara bio nenaseljen. Tu je kao svedok istorije ostao hrast star oko 220 godina. Ispod šume su se nalazila vežbališta konjičkog eskadrona. Danas je na tom mestu park Manjež.
Karaburma je danas gusto naseljen deo grada, koji je ime provobitno dobio po rečima "kaja-burun", što znači - stenoviti rt. Međutim, kasnije ime dobija prefiks "kara", što znači crn, a hroničari to vezuju za predanje po kome je ovaj deo grada bio crn i uklet, jer su tu izvršavane smrtne kazne.
Ime naselja Konjarnik ima posebno neobično poreklo. U tom, nekada dalekom delu predgrađa današnjeg grada, živeli su Kalmici, mongolsko pleme, koje se ovde naselilo. Ostalo je zabeleženo da su gajili i čuvali konje i dresirali ih da bi udovoljili prohtevima različitih kupaca...
Košutnjak je nekada bilo zatvoreno lovište Obrenovića u kojem je u to vreme bilo divljači u izobilju, pa otud naziv po košutama. Od 1903. godine lovište je otvoreno za javnost.
Lešće je bilo prepuno stabala lešnika, pa je zapisano: "Bilo je mnogo lijesaka, koje su sasečene onda kad je krčeno, ali ih je još mnogo ostalo".
Mostar je deo grada u blizini današnje pivare BIP. Tu se Mokroluška reka ulivala u Savu, praveći "baru Veneciju", koja se prostirala duž današnje železničke i autobuske stanice.
Naziv, Mostar nije dobio po hercegovačkom gradu, kako mnogi pretpostavljaju, već po drvenom mostu, koji bi reka često odnosila kad dođu prolećne bujice.
Baruštinu u ovom delu grada su isušivali italijanski radnici, jer je preduzeće iz Italije dobilo koncesiju za taj posao, pa su joj Beograđani zato dali ime po najčuvenijem gradu kanala.
Prokop, deo od spomenika Franšu d'Epereu do Mostara (s leve strane), dobio je ime pošto je odatle kopana zemlja, kojom je baruština zatrpavana.
Prokop, deo od spomenika Franšu d'Epereu do Mostara (s leve strane), dobio je ime pošto je odatle kopana zemlja, kojom je baruština zatrpavana.
Crveni krst je dobio ime po krstu, koji je 1847. godine na ovo mesto postavio knjigovezac Grigorije Vozarević, a bio je obojen crvenom bojom.
Dok je Čubura nekada bio naziv za plitak i širok bunar u kojem izvire voda.
Ali otkud Čubura? Šta uopšte znači ta reč? Mašta je proradila, pa danas imamo masu teorija oko nastanka njenog imena.
Prva, a u isto vreme i najprihvatljivija je ona koja je vezana za Čuburski potok. Naime potok nije imao veliki izliv vode, pa je u njega gurnuta cev ne bi li se voda punila. To je u stvari bilo jedno veće bure bez dna. Ova prvobitna inovacija u istoriji srpskog vodovoda se nazivala stublina, ali nije bilo prikladno čitav kraj nazvati Stublinara, Burara ili eventualno Cevara. Zato smo posudili tursku imenicu za ovu napravu koja je izvedena iz reči čuruk buru (šuplja cev) ili čubura (çubura).
 |
| čuburska ulica |
"Havala" je turski naziv za mesto ili utvrđenje, koje dominira nekim krajem, pa odatle naziv za najbližu beogradsku "planinu" Avalu, dok su Bele vode dobile ime po izvoru čiste vode, koja je izbijala ispod belog kamena.
Bulbulder je na srpski preveden ispravno kao Slavujev potok, jer je "bulbul" na turskom slavuj, ptica koja je nekada krasila pesmom ovaj deo grada, dok su Veliki i Mali Mokri Lug dobili ime po izvorima pitke vode odakle su još Rimljani, 46. godine nove ere napravili vodovod koji je sa ovih izvora dosezao do Kalemegdana!Deo u ataru Pinosave imao je "nečasno" ime Pariguz, posle zasede koje su Srbi napravili Turcima u Karađorđevo vreme. Legenda kaže da su dobili podosta sačme koja im je završila u stražnjicama, pa otuda takvo ime.
CONVERSATION